Νοέμβριος 1973 – Νοέμβρης 2018
Στις δύο χρονολογικά εποχές στέκεται με άρθρο του ο καθηγητής πανεπιστημίου, καταγόμενος από το Γριζάνο, Παναγιώτης Δαμάσκος
Από την εξέγερση του Πολυτεχνείου έχουν μεσολαβήσει 45 ολόκληρα χρόνια. Ο κάθε άνθρωπος χρόνια τώρα προσπαθεί να δώσει τη δική του ερμηνεία στα γεγονότα, να δει τα πράγματα και την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί την πέτρινη 7ετια από τη δική του οπτική γωνία. Ακόμη και σήμερα πολλοί από τους πρωταγωνιστές εκείνης της εποχής ζουν, και μεταφέρουν τα γεγονότα ο καθένας με το δικό του γλαφυρό τρόπο. Ένας από αυτούς και ο συντοπίτης καθηγητής πανεπηστημίου Παναγιώτης Δαμάσκος, φοιτητής τότε, που βρέθηκε στην Αθήνα κυνηγώντας το όνειρο των σπουδών. Δύσκολα χρόνια θα έλεγε κανείς για ένα νέο, που έφυγε από το χωριό και βρέθηκε στην καρδιά των γεγονότων. Ο κ. Δαμάσκος της ημέρες της εξέγερσης μαζί με άλλους συμφοιτητές του βρέθηκε στις πύλες του Πολυτεχνείου, σημείο που εντός και εκτός πανεπιστημιακού ιδρύματος, χτυπούσε η καρδιά των φοιτητών και των εργατών, όλων εκείνων που μάχονταν για την ιδέα της Ελευθερίας. Όλων εκείνων των ανθρώπων που αψηφούσαν το στρατιωτικό νόμο, υψώνοντας τα στήθη τους μπροστά στα τανκ, στα όπλα, στα γκλοπ των Εσατζίδων και το ξύλο των Ασφαλιτών.
Ο ίδιος σήμερα, 45 χρόνια μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου έρχεται να συγκρίνει. Να συγκρίνει το Νοέμβριο του 1973 με το Νοέμβριο του 2018. Δυο εποχές τόσο διαφορετικές, αλλά για πολλούς ίσως και τόσο όμοιες με πρωταγωνιστές τη νεολαία.
Αναλυτικά το άρθρο του Παναγιώτη Δαμάσκου έχει ως εξής:
“Α. Τότε, 17 Νοεμβρίου 1973
1. Τότε, υπήρχαν νέοι, νέες που ήταν εκφραστές του status quo και οι στόχοι τους ήταν το μεροκάματο, η ησυχία και η θαλπωρή του υπάρχοντος παρόντος. Όσοι σπούδαζαν αρκούνταν στο πτυχίο, που θα τους εξασφάλιζε σίγουρη πορεία ως φιλολόγους, γιατρούς μηχανικούς, νομικούς, γεωπόνους κλπ.
2. Υπήρχαν νέοι, νέες που πλαισίωναν την οργάνωση νέων του καθεστώτος “Ἀλκιμοι”
3. Υπήρχαν νέοι, νέες, που μεθυσμένοι από την νιότη τους, δεν επιζητούσαν τίποτε άλλο, παρά τις ηδονές αυτής της νιότης.
4. Υπήρχαν νέοι, νέες, που ήταν ατίθασοι και εκφραστές της φιλοσοφικής αντίληψης των συγκρούσεων. Αυτοί, αυτές δεν χωρούσαν στο ιδανικό του καθεστώτος “πατρίς, θρησκεία, οικογένεια” και αναζητούσαν κάτι παραπάνω: την ελευθερία. Αυτοί βρέθηκαν στο προσκήνιο και τον Φεβρουάριο και τον Νοέμβριο του 1973. Εκείνες τις μέρες, του Νοεμβρίου του 1973, το συναίσθημα φλόγιζε και φτερούγιζε το στήθος. Αυτή ήταν η αφετηρία της αφοβίας, η οποία κυριαρχούσε. Αυτά δεν εξηγούνται με την λογική, απλώς νιώθονται. Όταν κατέβηκαν τα τανκς, με το εκκωφαντικό κροτάλισμα της ερπύστριας, φοβηθήκαν και επιχείρησαν έξοδο. Οι αδέσποτες σφαίρες χτύπησαν και τραυμάτισαν αρκετούς και αρκετές, πολλοί / πολλές χτυπήθηκαν στο ψαχνό. Τον Διομήδη Κομνηνό τον είδανε να σωριάζεται νεκρός. Από εκεί και μετά από αυτούς, αρκετοί σιώπησαν, άλλοι κατέστησαν καριερίστες, άλλοι λέρωσαν τα χέρια τους, άλλοι έγιναν κυβερνώντες και εφαρμόζουν μνημόνια. Ο καθένας με τις αξίες του. Ο καθείς και τα όπλα του … που λέει και ο ποιητής.
Β. Τώρα, 17 Νοέμβρης 2018
1. Νέοι, νέες περιμένουν με αγωνία το φιλοδώρημα των 400 ευρώ, ως νέοι – άνεργοι, που τους υπόσχεται η αυτοονομαζόμενη ως αριστερή, κυβέρνηση.
2. Νέοι, νέες παίρνουν τον δρόμο της ξενιτιάς, όπως και τότε και συχνά στο απώτερο παρελθόν.
3. Νέοι, νέες βολεύονται σε πάσης φύσεως κρατικές, κυβερνητικές θέσεις και έχουν την συνείδησή τους ήσυχη “αφού υπηρετούν μια προοδευτική κυβέρνηση”
5. Νέοι, νέες που γεύονται τις πάσης φύσεως ηδονές της νιότης και αρκούνται σε αυτό.
4. Νέοι, νέες που αντιστέκονται και εξακολουθούν να ονειρεύονται.
Γ. Ως προς εμένα, πρόσφατα έθεσα προς συζήτηση, μεταξύ των άλλων, σε διαγώνισμα στους φοιτητές, φοιτήτριες ανωτάτης σχολής τους στίχους του Εθνικού Ύμνου (οι δυο πρὠτες στροφές του Ύμνου εις την Ελευθερίαν) . Ἀλλοι / ες περιφρονητικά μου είπαν: τι μ@λ@κίες είναι αυτά ρε δάσκαλε, άλλοι / ες απάντησαν με σύνεση και σοβαρότητα, άλλοι /ες αδιαφόρησαν. Σήμερα, άκουσα, από τους νέους, τις νέες που διαδήλωναν, να τραγουδούν τον Εθνικό Ύμνο έξω από την Πρεσβεία των Η.Π.Α., με το ίδιο πάθος που τον ίδιο ύμνο τραγούδησαν οι νέοι, νέες την ίδια μέρα το 1973, όταν το τανκ μπούκαρε στον Ιερό Χώρο ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος, σε αυτόν του Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Αυτό μου δημιουργεί ελπίδα και δύναμη να ισχυρίζομαι πως τούτος ο τόπος έχει μέλλον, γιατί έχει και νέους με καρδιά.
Τρομερή εμπειρία για μένα ένα χωριατοπαιδο που έφυγε από τα χωράφια και ήρθε στην Αθήνα και βρέθηκε στον κυκλώνα των εθνικών ελληνικών εξελίξεων το 1973. Το έκανα για μένα περισσότερο και το κράτησα μυστικό. Ούτε ο πατέρας μου ούτε και η γυναίκα μου ούτε και η κόρη μου το γνώριζαν. Έγινε γνωστό πριν δύο χρόνια όταν ήρθαν στο φως οι φωτογραφίες. Νιώθω ομορφιά που δεν κέρδισα τίποτε από αυτήν την συμμετοχή, πού δεν εκμεταλλεύτηκα κάτι και που μπορώ να κοιτάζω κατάματα τον εαυτό μου στον καθρέφτη.”
